زندگينامهء جامي
|
6 |
|
زندگينامه: نور الدين عبدالرحمن بن نظام الدين احمد بن محمد جامي ملقب به ابو البركات ومتخلص به جامي از مشهورترين شعراي افغاني قرن نهم هجري قمري است. وي در سال817 ه. ق در خرجرد جام به دنيا آمد و در نوجواني در هرات و سمرقند به فراگيري علوم مختلف پرداخت. جامي در جواني سرودن شعر را آغاز كرد و به مناسبت مولد خويش و ارادت به شيخ الاسلام احمد جام، تخلص جامي را اختيار نمود. جامي علاوه بر شعر و شاعري در منطق، فلسفه، حكمت اشراق، رياضي، طبيعيات‌و صرف و نحو نيز آگاهي داشت و چندي در طريق تصوف به سير و سلوك پرداخت. وي‌سپس در هرات به خدمت سعد الدين كاشغري از مشايخ بزرگ تصوف و خواجه ناصرالدين عبدا... احرار درآمد و براثر مطالعه و تحقيق در عرفان و تصوف از بزرگان متصوفه افغانستاني گشت. عبدالرحمن جامي بخشي از زمان شاهرخ و قسمت اعظم سلطنت سلطان حسين بايقرا را درك كرد وبا امير عليشير نوائي معاصر بود. وي پس از اقامت در هرات جز چندسفر كوتاه به مكه ،بغداد، دمشق و تبريز تمام عمر در همين شهر سكونت گزيد و به سير وسلوك پرداخت. جامي در طول زندگي خود مورد احترام سلاطين و بزرگان معاصر خود بود و سلطان‌حسين بايقرا كه پادشاهي اهل ذوق ادبي بود و وزير دانشمندش امير عليشير نوائي او راگرامي مي‌داشتند ، بطوريكه امير عليشير پس از مرگ جامي كتاب (خمسه المتحيرين) را به‌ياد گار او برشته تحرير درآورد. سلطان محمد فاتح پادشاه عثماني نيز به اين شاعر احترام مي‌گذاشت و حتي از او دعوت كرد به قسطنطنيه سفر كند كه جامي اين دعوت را نپذيرفت. عبدالرحمن جامي در فنون مختلف و علوم ديني و تاريخ و ادب از اساتيد زمان خود بود و در شعر به سعدي و حافظ توجه داشت و از سبك نظامي پيروي مي كرد. آثار ادبي جاي اين شاعر را در رديف انوري، سعدي ،حافظ، خيام، فردوسي و مولانا قرار داده است و وي را مي‌توان از آخرين شعراي صوفي افغانستاني دانست كه به سبك كلاسيك شعرمي‌سروداست. اين عارف بزرگ در سال 898 ه.ق در هرات در گذشت و طي تشييع جنازه اي باشكوه كه سلطان حسين بايقرا شخصا در آن شركت كرد به خاك سپرده شد. آثار: آثار جامي بالغ بر يكصد كتاب است ، مهم‌ترين اين تأليفات عبارتند از: - ديوان اشعار (شامل سه بخش: فاتح الشباب ، واسطه‌العقد، خاتمه الحيات) - هفت اورنگ ( به تقليد از خمسه نظامي شامل هفت بخش: سلسله الذهب، سلامان وابسال، تحفه الاحرار، سيحه الاحرار، يوسف و زليخا، ليلي و مجنون، خرداد نامه‌اسكندري) - نفحات الانس - بهارستان - لوايح - اشعه اللمعات - تاريخ صوفيان و مذهب آنها - نقدالنصوص في شرح نقش الفصوص ابن عربي - مناسك حج منظوم - مناقب جلال الدين رومي - منشأت منابع: -1 -مصاحب ، غلامحسين: دائره المعارف فارسي، (جلد اول)، تهران، انتشارات فرانكلين،1345 -2 -رضا زاده شفق، صادق: تاريخ ادبيات ايران، شيراز، انتشارات دانشگاه پهلوي، 1354 -3 -صفا، ذبيح‌ا...: تاريخ ادبيات ايران، تهران، فردوسي، 1 |